تنها راه درمان کبد چرب اصلاح رژیم غذایی است 

نرگس جوزدانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره ارتباط کبد چرب با مصرف تغذیه نامناسب اظهار کرد: کبد چرب به ۲ گروه الکلی و غیر الکلی تقسیم‌بندی می‌شود و ترکیبی از آن دو هم وجود دارد. 

وی افزود: عدم رعایت رژیم غذایی و چاقی شکمی و مصرف الکل کبد چرب افراد را تشدید می‌کند. 

کبد چرب بر اثر ژنتیک هم ممکن است  

جوزدانی با بیان اینکه کبد چرب می‌تواند به صورت ارثی در افراد وجود داشته باشد، تاکید کرد: تعداد این گروه از افراد معمولا کم است و چربی کبدشان در  آزمایش‌ها مشخص می‌شود و دارای آنزیم‌های کبدی بالایی هستند، اما گرید کبد چربشان بالا نیست و در مقابل برخی از افراد با وجود وزن مساعد و رعایت رژیم غذایی مناسب، اما آن جایی که چربی در سلول‌های کبدی بدنشان تجمع پیدا کرده است باعث چرب شدن کبدشان شده است. 

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: در مبتلایان به کبد چربی که بر اثر ژنتیک اتفاق افتاده است، معمولا شاهد ترکیبی از کبد چرب الکلی و غیر الکلی هستیم؛ چرا که مصرف کبد چرب در این دسته از افراد زیاد است اما کبد چرب تنها به این دلیل در افراد رخ نداده است و نمی‌توان گفت که تنها کبد چرب الکلی دارند‌. 

آنزیم‌های کبدی بالا؛ اولین قدم برای تشخیص ابتلای افراد به کبد چرب

جوزدانی اضافه کرد: بررسی آنزیم‌های کبدی و انجام سونوگرافی اولین پارامتر تشخیص بروز کبد چرب در افراد است. بعضا ALT آنزیم‌های کبدی افراد در آزمایش های انجام شده متناسب است، اما پس از انجام سنون متوجه می‌شویم که شخص به کبد چرب مبتلاست. 

وی گفت: گاهی اوقات برعکس است، یعنی احتمال دارد ALT یا SGPT (آزمایش ALT، معمولاً همراه با سایر آزمایش‌ها روی آنزیم‌های کبدی انجام می‌شود. بررسی میزان ALT، در کنار سایر آنزیم‌های کبدی به پزشک کمک کرده تا به اطلاعات دقیق‌تری درباره بیماری کبدی دسترسی پیدا کند). در آزمایش ها بالا باشد، ولی در سنون موردی مشاهده نشود. 

فیبرو اسکن؛ روشی برای تشخیص بافت کبد سالم 

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی افزود: در حال حاضر، روش جدیدی به نام فیبرواسکن کبدی وجود دارد که به این موضوع می‌پردازد. فردی که مبتلا به کبد چرب یا آنزیم های کبدی بالا یا نوع گرید ۳ کبد چرب بوده تا چه میزان بافت کبد را از بین برده است و چقدر می‌توان ردی بافت سالم باقی مانده از کبد حساب باز کرد‌. افرادی که به گرید ۳ مبتلا هستند یا آنزیم های کبدی بالایی دارند، باید به فیبرواسکن کبدی مراجعه کنند تا میزان کارکرد بافت سالم کبد آنها مشخص شود و این موضوع نکته بسیار مهمی است‌. 

جوزدانی گفت: رژیم غذایی ناسالم در ابتلای افراد به کبد چرب موثر است که به ۲ تعریف تقسیم بندی می‌شود، یکی مصرف بیش از اندازه غذاهای چرب، فست فودها و پروتئین های حیوانی است، حتی غذاهای بیرونی شامل تنها فست فودها نمی شود و تمام غذاهای فست فود و سنتی را در بر می‌گیرد. 

چند برابر بودن میزان کالری غذاهای سنتی رستوران ها نسبت به غذای داخل خانه 

وی افزود: غذای بیرون از خانه حتی اگر به اسم غذای خانگی مانند قورمه سبزی، قیمه، کباب. جوجه و ... خریداری شود باز هم دارای جربی بالایی است، مثلا اگر میزان کالری این غذاها در خانه ۳۰۰ باشد در آشپزخانه های بیرون ۵۰۰ تا ۶۰۰ کالری است. 

جوزدانی تاکید کرد: دور کمر بالای ۸۸ در زنان و بالای ۱۰۲ در آقایان نشان دهنده بروز کبد چرب در آنهاست، یعنی با اندازه گیری دور ناف اگر بالاتر از میزان سطح استاندارد بود به کبد چرب شک خواهیم کرد. 

آنالیز بدن؛ راهی برای تشخیص وضعیت آینده کبد

وی بیان کرد: برخی اوقات با انجام آنالیز بدنی در افراد متوجه می‌شویم که چربی اغشایی بدن آنها به شدت بالاست، یعنی احتمال دارد فرد در MBI (شاخص توده ای بدن) مناسب یعنی ۲۴ تا ۲۵ که لب مرز است باشد که در اینصورت نشان دهنده کبد چرب است، به اینصورت که ممکن است دارای اضافه وزن ۱۰ تا  ۱۵ کیلوگرم باشد، اما به علت چربی اغشایی بالا در معرض کبد چرب قرار بگیرد، پس چربی های انباشته شده در قسمت های داخلی بدن مانند چربی های دور کمر، قلب، کبد و ‌‌‌... بسیار مهم است که نشان دهنده وضعیت سلامت کبد اوست و حتی می‌تواند اعلام کند که آیا فرد در سال های آینده به کبد چرب مبتلا خواهد شد یا خیر؟ و چگونه باید رژیم غذایی را رعایت کند.

تنها راه درمان کبد چرب اصلاح رژیم غذایی است

جوزدانی با بیان اینکه تنها راه درمان کبد چرب فقط اصلاح رژیم غذایی است؛ تاکید کرد: بهبود کبد چرب راهی جز تغذیه مناسب ندارد، ممکن است به پیشنهاد خیلی از افراد مصرف داروهای سنتی مانند خارشتر، کاسنی برای درمان کبد چرب توصیه شود، اما کبد چرب را هیچ راهی جز رژیم غذایی مناسب بهبود نمی بخشد و فرد مبتلا به کبد چرب برای اصلاح سبک تغذیه ای مناسب باید حداقل ۳ تا ۶ ماه تحت درمان باشد تا کبدش اصلاح شود، بعضا به علت وزن بالا این روند تا ۲ سال طول خواهد کشید تا باعث کاهش و بهبود گرید چرب شود.  

درمان‌های گیاهی برای درمان کبد چرب را جدی نگیرید! 

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی اضافه کرد: باید به صورتی تغذیه را اصلاح کنیم تا چربی ها از داخل سلول های کبدی خارج شده و وارد بدن شوند و به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار بگیرند که این مورد جز با اصلاح رژیم غذایی امکان پذیر نیست و درمان های گیاهی در این زمینه پاسخگو نیست.  

جوزدانی بیان کرد: تجمع چربی ها در بدن باعث التهاب می‌شود و فرقی ندارد که در کبد باشد یا در قسمت های مختلف، به همین دلیل التهاب چربی داخل سلول باعث ایجاد گرید در کبد می‌شود و گاهی اوقات قبل از اصلاح سبک تغذیه ای اگر داروی گیاهی مصرف شود به علت اینکه می‌توانند التهاب را کاهش دهند، ممکن است افراد پس از انجام سونو متوجه شوند که گرید کبد چربشان کم شده یا از بین رفته است، اما چون داروی گیاهی مقداری از التهاب ناشی از تجمع تجربی در سلول را کاهش داده است، اینگونه مشاهدا می‌شود، اما عملا چربی در سلول وجود دارد و تا زمانی که عامل  خطر به صورت اصلی رفع نشود درمان های جانبی کمک کننده نخواهند بود.

مبتلایان به کبد چرب از پروتئین های گیاهی را جایگزین پروتئین های حیوانی کنید 

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی درباره توصیه های پزشکی برای درمان کبد چرب گفت: اگر فردی دچار کبد چرب به خصوص کبد چرب با گرید بالا یعنی ۳ است باید در قدم اول رژیم پایه گیاه خواری  را رعایت کند، یعنی پروتئین های حیوانی مانند انواع گوشت، مرغ حتی ماهی، تخم مرغ و لبنیات را حذف کند و به سمت مصرف غذاهای گیاهی مانند سویا، شیر سویا و حبوبات حرکت کند‌  و در وعده های اصلی صبحانه، نهار و شام سبزیجات را استفاده کنند‌ و پس از مصرف ۲ تا ۳ عدد میوه اگر مجدد تمایلی به مصرف داشتند از خیار و هویج استفاده کنند‌.

ویتامین E موجود در آجیل؛ منبعی مناسب برای درمان کبد چرب

جوزدانی بیان کرد: حداکثر استفاده از انواع مغزها مانند تخمه آفتاب گردان، بادام، پسته و ... تا ۳۰ درصد برای درمان کبد چرب توصیه می‌شود‌؛ چرا که به علت ویتامین E خاصیت ضد التهابی دارند و گزینه مناسبی به شمار می‌آیند. 

وی درباره مصرف روغن ها با توجه به درمان کبدجرب گفت: مصرف روغن ها باید تا حد ممکن کاهش یابد و روغن جایگزینی حتما روغن زیتون باشد، یعنی اگر افراد کبد چرب با گرید بالا دارند، باید از روغن زیتون با میزان کنترل شده و محدود استفاده کنند و روزانه نهایت یک تا دو قاشق فرد بسته به شرایط و وزن افراد مجاز خواهد بود، البته نباید روغن زیتون در سالاد افراد و غذا به صورت جداگانه استفاده شود؛ چرا که میزان انرژی افزایش می‌یابد و میزان انرژی دریافتی امری مهم است و زیاد بودن روغن زیتون به علت اینکه باعث تجمع چربی مجدد در بدن می‌شود، می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. 

حذف مواد قندی؛ کلیدی برای خاموشی کبد چرب 

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی اضافه کرد: مصرف قند ساده مانند انواع شیرینی، شکلات، بیسکوییت، شکر، قند، عسل، نبات، حتی شیره انگور، شیره خرما، شیرتوت، خرما (نهایت ۳ عدد در طول روز) کاهش یابد یا حذف شوند؛ چرا که باعث التهاب در بدن خواهند شد یا جایگزین چربی در بدن می‌شوند. 

جوزدانی در پایان گفت: حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی در طول هفته برای درمان کبد چرب توصیه می‌شود.